Ποιοι ανακάλυψαν πρώτοι την Αμερική?

«Οι Μινωίτες ανακάλυψαν την Αμερική 3.700 χρόνια πριν από τον Κολόμβο», υποστηρίζει Βρετανός συγγραφέας και αντιπλοίαρχος σε υπό έκδοση βιβλίο, που ήδη συναντά αντιρρήσεις
Ποιος λαός κατάφερε να αξιοποιήσει τα ορυχεία χαλκού πριν από 4.200 χρόνια στα σύνορα μεταξύ Καναδά και Ηνωμένων Πολιτειών; Και πώς βρέθηκαν ίχνη νικοτίνης στην αρχαία Αίγυπτο; Λύση σε ένα από τα «μεγαλύτερα μυστήρια» της αρχαιολογίας έρχεται να δώσει το υπό έκδοση βιβλίο του Γκάβιν Μένζις, ο οποίος υποστηρίζει ότι οι Μινωίτες ήταν οι πρώτοι που κατάφεραν να διασχίσουν τον Ατλαντικό και να πατήσουν το πόδι τους στην Αμερική, 3.700 χρόνια πριν από τον Χριστόφορο Κολόμβο.


Ο 72χρονος Βρετανός συγγραφέας, πρώην αντιπλοίαρχος υποβρυχίου του βασιλικού ναυτικού, είχε προκαλέσει σάλο πριν από οκτώ χρόνια με το πρώτο του βιβλίο «1421: η χρονιά που η Κίνα ανακάλυψε την Αμερική», που πούλησε πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα σε 130 χώρες και στο οποίο διατεινόταν πως ένας Κινέζος ευνούχος είχε οδηγήσει έναν στόλο ιστιοφόρων στην Αμερική 71 χρόνια πριν από τον Κολόμβο.

Τώρα σειρά έχουν οι Μινωίτες θαλασσοπόροι. «Μπορούμε να κάνουμε ακριβείς εκτιμήσεις όσον αφορά το μήκος, το πλάτος και το βύθισμα των σκαφών και ως εκ τούτου να υπολογίσουμε την ποντοπόρο ικανότητά τους», εξηγεί στη «Wall Street Journal» ο συγγραφέας. «Τα σκάφη θα μπορούσαν να πλεύσουν με τον αέρα καθώς και με χαμηλότερο πανί σε περίπτωση θύελλας», είναι το πρώτο επιχείρημα του συγγραφέα. Και βασίζεται τόσο στις απεικονίσεις πλοίων σε μινωικές τοιχογραφίες όσο και στα ελάχιστα υπολείμματα του ναυαγίου του Uluburun που ανακαλύφθηκε το 1982 στη Μικρά Ασία και χρονολογείται με ακρίβεια στο 1305 π.Χ.- σώθηκε τμήμα από το σκαρί και το φορτίο περιείχε στοιχεία από εννέα διαφορετικούς πολιτισμούς της εποχής).

Επόμενος άσος στο μανίκι του συγγραφέα είναι αποδείξεις που σχετίζονται με το DΝΑ, καθώς υποστηρίζει πως διαθέτει στοιχεία ότι οι Μινωίτες έφεραν ένα σπάνιο γονίδιο που εντοπίζεται σήμερα ανάμεσα στους γηγενείς Αμερικανούς που ζουν γύρω από τη Λίμνη Σουπίριορ, κοντά στα αμερικανοκαναδικά σύνορα, όπου έχουν εντοπιστεί πλούσια κοιτάσματα χαλκού και χιλιάδες χάλκινα εργαλεία. Μάλιστα επικαλείται επιστημονικές έρευνες που αποδεικνύουν πως ο «μοναδικής καθαρότητας χαλκός» της περιοχής της λίμνης ταιριάζει με τα ευρήματα του ναυαγίου του Uluburun. Τρίτη απόδειξη είναι η μεταφορά ενδημικών φυτών της Αμερικής σε άλλους πολιτισμούς: ίχνη νικοτίνης εντοπίστηκαν στην Αίγυπτο σε αρχαίες μούμιες και κόκκοι καλαμποκιού είναι χαραγμένοι στους ναούς τους (και ο καπνός και το καλαμπόκι ήταν άγνωστα στην περιοχή). «Οι Αιγύπτιοι όμως με τα σαθρά πλοία τους δεν ήταν ικανοί ναυτικοί», σημειώνει ο Γκάβιν Μένζις. «Μόνο οι Μινωίτες, με τους οποίους διατηρούσαν εμπορικές σχέσεις, μπορούσαν να κάνουν υπερατλαντικά ταξίδια».

Αν όμως οι Μινωίτες είχαν μεταφέρει καπνό από την Αμερική στην Αίγυπτο, δεν θα έπρεπε να υπάρχουν ίχνη και στην Κρήτη; «Ένα έντομο που συνδέεται άμεσα με τον καπνό βρέθηκε θαμμένο στην ηφαιστειακή στάχτη περί το 1450 π.Χ. στο σπίτι ενός εμπόρου, στο Ακρωτήρι της Θήρας. Ονομάζεται Lasioderma Serricorne και ενδημεί στην Αμερική. Και ας μην ξεχνάμε πως ο καπνός δεν ευδοκιμούσε στην Ευρώπη το 1450 π.Χ.», υποστηρίζει ο συγγραφέας.

Άρχισαν οι αμφισβητήσεις

Πριν ακόμη το βιβλίο οριστικοποιήσει τίτλο και ημερομηνία κυκλοφορίας οι ατζέντηδες τρίβουν τα χέρια τους καθώς «η ιστορία που αναθεωρεί τα μέχρι τώρα δεδομένα πουλάει εξαιρετικά», όπως παραδέχεται ο ατζέντης του συγγραφέα Λουίτζι Μπονόμι.

Οι επιστήμονες είναι ήδη στις επάλξεις της αμφισβήτησης: «Δεν υπάρχουν στοιχεία για την εξερεύνηση ή εκμετάλλευση των κοιτασμάτων από άλλους πέρα από τους γηγενείς Αμερικανούς», εκτιμά η αναπληρώτρια καθηγήτρια Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και ειδική στην προϊστορική αρχαιολογία της Λίμνης Σουπίριορ Σούζαν Μάρτιν.

«Θεωρητικά είναι πιθανό οι Μινωίτες να έφτασαν στην Αμερική», λέει ο ειδικός στη μινωική αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ Τζον Μπένετ. «Τα πλοία τους όμως ήταν πολύ μικρά για να μεταφέρουν ικανές προμήθειες και φορτίο για ένα τόσο μακρινό ταξίδι».

Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Α&Μ του Τέξας που ηγήθηκε των ανασκαφών του Uluburum Κεμάλ Πουλάκ. «Δεν θα ήταν εφικτό ένα τόσο φιλόδοξο ταξίδι. Παρά το γεγονός ότι τα πλοία ήταν γερά, δεν είχαν κατάστρωμα που να αντέχει στις καταιγίδες και τις θαλασσοταραχές» ενώ προσθέτει πως ο χαλκός από το ναυάγιο του Uluburum προέρχεται από την Κύπρο.

Εκτός βεβαίως από τις αντιρρήσεις υπάρχουν κι εκείνοι που συντάσσονται με τον Βρετανό συγγραφέα. Όπως ο ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Όρεγκον Καρλ Γιόχανσεν που επικροτεί τη νέα θεωρία και δηλώνει πως είναι «πεπεισμένος πως οι Μινωίτες δεν ήταν ούτε οι πρώτοι ούτε οι μόνοι που κατάφεραν να διαπλεύσουν τον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό».

«Χρειάζονταν ορμητήρια»

«Διατυπώνονται διαρκώς καινοφανείς θεωρίες από ερευνητές που προσπαθούν να παρουσιάσουν απόψεις για να αυξήσουν τις μετοχές και τις πωλήσεις των βιβλίων τους», παρατηρεί από την πλευρά του στα «ΝΕΑ» ο ομότιμος καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Γεώργιος Κορρές. «Όσον αφορά τις απόψεις του κ. Μένζις, θα ήθελα να επισημάνω πως οι Αιγύπτιοι είχαν κάνει υπερπόντια ταξίδια προς Νότον. Δεύτερον, πώς ήταν δυνατόν να διαπλέουν τόσο μικρά πλοιάρια τη νύχτα τον Ατλαντικό; Μπορεί να έκαναν μεγάλα ταξίδια, αλλά η προώθηση γινόταν σταδιακά, καθώς τη νύχτα τα πλοιάρια σταματούσαν σε όρμους, νησάκια και ακρωτήρια με τα οποία είναι διάσπαρτο το Αιγαίο. Και τέλος, πώς μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο οι Αιγύπτιοι να εντόπισαν καπνό και καλαμπόκι στους λαούς που ζούσαν προς Νότον ή στους λαούς της Εγγύς Ανατολής;».

Το παρών άρθρο δημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ την τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2010.

Εγώ να σχολιάσω ότι αποτελεί ίσως την πρώτη σοβαρή μελέτη, μετά από αυτές της αμερικανίδας αρχαιολόγου Ενριέττας Μέρτζ, που αποδεικνύει ότι οι αρχαίοι Έλληνες και γνώριζαν την Αμερική και είχαν ταξιδεύσει άπειρες φορές εκεί. Υπάρχουν αρχαίοι ελληνικοί ναοί στην Αμερική, υπάρχουν πόλεις μνημεία με μαιάνδρους και Ελληνικά σύμβολα. Οι Ινδιάνοι σώζουν στις παραδόσεις τους την άφιξη των λευκών “θεών” που ήρθαν από την δύση. Οι αρχαίοι Έλληνες την αποκαλούν “εσπερία” την Αμερικανική ήπειρο και μάλιστα την περιγράφουν. Ο Οδυσσέας περιπλανήθηκε εκεί για 10 χρόνια. Ο Όμηρος στην Οδύσσεια του ακριβώς αυτό το ταξίδι περιγράφει και όχι αυτό που θέλουν να μας κάνουμε να πιστέψουμε οι “ σοβαροί ” ιστορικοί και αρχαιολόγοι για την τάχα δεκαετή περιπλάνηση του Οδυσσέα στην κλειστή θάλασσα της Μεσογείου. Και μία βάρκα να είχε ο Οδυσσέας σε 1 χρόνο θα μπορούσε να πάει από την Τροία στην Ιθάκη έστω και αν χρειαζόταν να ταξιδεύει πάντα παραλιακά.

Να θυμίσω στον κύριο Γεώργιο Κορρέ, σχετικά με το αν μπορούσαν οι αρχαίοι Έλληνες ή όχι να διαπλεύσουν τον Ατλαντικό την νύχτα, ότι οι αστρονομικές γνώσεις των Ελλήνων ήταν άριστες, κατείχαν και χρησιμοποιούσαν όργανα προσανατολισμού και πολύπλοκους αστρολάβους. Οι αστρονομικές πληροφορίες που δίνει ο Όμηρος μέσα από την Οδύσσεια του αναφέρονται στον ουρανό όπως θα τον παρατηρούσε κάποιος την νύχτα, όχι από την μεσόγειο αλλά από την νότια Αμερική. Οι χάρτες του Πίρι Ρέις είναι αρχαίοι και αντιγράφησαν από αρχαίους Ελληνικούς χάρτες που και ο ίδιος ο Κολόμβος είχε πάρει μαζί του.

Επίσης ο ενδιάμεσος σταθμός που αναφέρει ότι πρέπει να είχαν να του παραθέσω το άρθρο του Πλάτωνος που μιλά για την Ατλαντίδα και για την χρήση της από τους Έλληνες ποντοπόρους ναυτικούς ακριβώς ως έναν ενδιάμεσο σταθμό για την Αμερικανική Ήπειρο.

Μτφρ. Β. Κάλφας. 1995. Πλάτων. Τίμαιος.

Τα επιτεύγματα της πόλης σας ήταν πολλά και μεγάλα· είναι γραμμένα εδώ κι εμείς συνεχίζουμε να τα θαυμάζουμε. Υπάρχει όμως ένα που τα ξεπερνά όλα σε μεγαλείο και αρετή. Τα αρχεία μας αναφέρουν ότι η πόλη σας αναχαίτισε κάποτε μια μεγάλη δύναμη που είχε επιτεθεί με αλαζονεία εναντίον όλης της Ευρώπης και της Ασίας ξεκινώντας απ' έξω, από τον Ατλαντικό ωκεανό. Οι άνθρωποι μπορούσαν να ταξιδεύουν εκείνη την εποχή στον ωκεανό, γιατί αμέσως μετά το στόμιό του ―που, όπως μαθαίνω, εσείς το ονομάζετε Ηράκλειες Στήλες― υπήρχε ένα νησί μεγαλύτερο από την Ασία και τη Λιβύη μαζί. Οι ταξιδιώτες της εποχής περνούσαν από αυτό στα άλλα νησιά και από εκεί σε όλη την απέναντι ήπειρο που περιβάλλει αυτήν την πραγματικά αχανή θάλασσα. Όλα τα μέρη που βρίσκονται μέσα από το στόμιο που λέγαμε φαίνονται σαν λιμάνι με στενή είσοδο· το πέλαγος όμως που εκτείνεται έξω από το στόμιο είναι πραγματικό πέλαγος· και η στεριά που το περικλείει θα έλεγε κανείς ότι αξίζει να ονομαστεί "ήπειρος", στην κυριολεξία του όρου. Σ' αυτό το νησί, την Ατλαντίδα, δημιουργήθηκε κάτω από βασιλική εξουσία μια μεγάλη και θαυμαστή δύναμη που κυριάρχησε σε όλο το νησί καθώς και σε πολλά άλλα νησιά και μέρη της απέναντι ηπείρου. Επιπλέον, προς την πλευρά μας, επικράτησε στη Λιβύη ως την Αίγυπτο και στην Ευρώπη ως την Τυρρηνία. Αυτή λοιπόν η μεγάλη δύναμη συγκέντρωσε κάποτε όλα της τα στρατεύματα και επιχείρησε, με μία μόνο επίθεση, να υποδουλώσει την πόλη σας και τη δική μας και όλες όσες βρίσκονται μέσα από τις Στήλες. Τότε ακριβώς, Σόλων, αποκαλύφθηκε σε όλη την ανθρωπότητα η αρετή και η δύναμη της πόλης σας, γιατί στάθηκε πρώτη στο φρόνημα και στην τεχνική του πολέμου. Επικεφαλής των Ελλήνων, και στη συνέχεια αναγκασμένη να πολεμήσει μόνη όταν οι άλλοι την εγκατέλειψαν, έφθασε στον έσχατο κίνδυνο αλλά τελικά απέκρουσε τους εισβολείς και θριάμβευσε. Δεν άφησε έτσι να γνωρίσουν τη σκλαβιά αυτοί που δεν είχαν υποδουλωθεί ποτέ και απελευθέρωσε με μεγαλοψυχία όλους εμάς τους άλλους που κατοικούσαμε μέσα από τις Ηράκλειες Στήλες. Πολύ αργότερα όμως ήρθαν τρομεροί σεισμοί και κατακλυσμοί και, μέσα σε μία μέρα και μία νύχτα φρίκης, όλο το γένος των πολεμιστών σας χάθηκε μέσα στη γη, και το νησί της Ατλαντίδας βυθίστηκε στη θάλασσα και αφανίστηκε. Ο ωκεανός σ' εκείνα τα μέρη έγινε απροσπέλαστος και ανεξερεύνητος από την πολύ βαθιά λάσπη που άφησε πίσω της η Ατλαντίδα καθώς καταποντιζόταν».

Ότι και να πω θα είναι λίγο. Ο Πλάτων το ομολογεί ξεκάθαρα ότι γνώριζαν την Αμερική οι Έλληνες και είχαν αναπτύξει εμπορικές σχέσεις με τους λαούς της. Είχαν ιδρύσει αποικίες καθαρά Ελληνικές με σκοπό το εμπόριο προϊόντων που δεν υπήρχαν στην μεσόγειο όπως καπνό και καλαμπόκι αλλά και μετάλλων που ήταν δυσεύρετα στην περιοχή μας. Μιλά ξεκάθαρα για τον ρόλο της ως Ενδιάμεσο σταθμό υπερατλαντικών ταξιδιών και καθορίζει ακριβώς και την θέση της. Αν έχουν φτάσει σε σημείο ακόμη και Έλληνες επιστήμονες να αμφισβητούν τα γραφόμενα του Πλάτωνα, με το πρόσχημα ότι είναι απλά ένας μύθος, εγώ αρνούμαι να το κάνω αυτό ξέροντας ότι πριν μερικές δεκαετίες οι απανταχού αρχαιοθολολόγοι έλεγαν τα ίδια για την Ιλιάδα του Ομήρου και τον Τρωικό πόλεμο.

Ιωάννης Καρυοφυλάκης