Έπου θεώ, Νόμω πείθου, Θεούς σέβου, Γονείς αίδου, Γνώθι μαθών, Ήττο υπό δικαίου, Ακούσας νόει, Σεαυτόν ίσθι, Γαμείν μέλλε, Καιρόν γνώθι, Φρόνει θνητά, Ξένος ών ίσθι, Εστίαν τίμα, Άρχε σεαυτού, Φίλοις βοήθει, Θυμού κράτει, Πρόνοιαν τίμα, Φρόνησιν άσκει, Όρκω μή χρώ, Φιλίαν αγάπα, Δόξαν δίωκε, Παιδείας αντέχου, Ψέγε μηδένα, Επαίνει αρετήν, Σοφίαν ζήλου, Καλόν εύ λέγε, Πράττε δίκαια, Ευγένειαν άσκει, Φίλους ευνόει, Εχθρούς αμύνου, Κακίας απέχου, Κοινός γίνου, Ελπίδα αίνει, Φυλακή πρόσεχε, Φθονεί μηδένι, Ευεργεσίας τίμα, Ο μέλλεις δός, Τέχνη χρώ, Υφορώ μηδένα, Λαβών αποδός, Ήθος δοκίμαζε, Σοφοίς χρώ, Έυχου δυνατά, Φόνου απέχου, Γνούς πράττε, Φιλόσοφος γίνου, Όσια κρίνε, Ευλόγει πάντας, Διαβολήν μίσει, Δόλον φοβού, Έχων χαρίζου, Υιούς παίδευε, Πάσιν αρμόζου, Ικέτας αίδου, Ύβριν μίσει, Όρα τό μέλλον, Χρόνου φείδου, Μηδέν άγαν, Μέτρον άριστον, Φίλω χαρίζου, Ίδια φύλαττε, Άκουε πάντα, Αλλοτρίων απέχου, Έυφημος ίσθι, Δικαίως κτώ, Αγαθούς τίμα, Κριτήν γνώθι, Γάμους κράτει, Τύχην νόμιζε, Εγγυήν φεύγε, Απλώς διαλέγου, Ομοίοις χρώ, Δαπανών άρχου, Κτώμενος ήδου, Αισχύνην σέβου, Χάριν εκτέλει, Ευτυχίαν εύχου, Τύχην στέργε, Εργάζου κτητά, Ακούων όρα, Παίς όν κόσμιος ίσθι, Γλώτταν ίσχε, Όνειδος έχθαιρε, Κρίνε δίκαια, Ύβριν αμύνου, Αιτίω παρόντα, Χρώ χρήμασιν, Λέγε ειδώς, Φθιμένους μή αδίκει, Αλύπος βίου, Ομίλει πράως, Φιλοφρόνει πάσιν, Ευγνώμων γίνου, Γυναικός άρχε, Ηδονής κραττείν, Υιοίς μη κατάρω, Σεαυτόν εύ ποίει, Ευπροσήγορος γίνου, Πίνων άρμοζε, Μελέτει τό πάν, Μή θρασύνου, Βουλεύου χρόνω, Πόνει μετ΄ ευκλείας, Πράττε συντόμως, Αποκρίνου έν καιρό, Έριν μίσει, Πρεσβύτης εύλογος, Ηβών εγκρατής, Ατυχούντι συνάχθου, Οφθαλμού κράτει, Ομόνοιαν δίωκε, Άρρητον κρύπτε, Τό κρατούν φοβού, φιλίαν φύλαττε, Καιρόν προσδέχου, Έχθρας διέλυε, Τό συμφέρον θηρώ, Ευφημίαν άσκει, Γήρας προσδέχου, Απέχθειαν φεύγε, Επί ρώμη μή καυχώ, Πλούτει δικαίως, Δόξαν μή λείπε, Κακίαν μίσει, Κινδύνευε φρονίμως, Πλούτω απίστει, Χρησμούς θαύμαζε, Απόντι μή μάχου, Μανθάνων μή κάμνε, Σεαυτόν αίδου, Ούς τρέφεις αγάπα, Μή άρχε υβρίζειν, Επαγγέλου μηδενί, Τελεύτα άλυπος, Πρεσβύτερον αίδου, Χαρίζου αβλαβώς, Νεώτερον δίδασκε, Τύχη μή πίστευε, Μή επί παντί λυπού, Επί νεκρώ μή γέλα, Εύ πάσχε ώς θνητός, Βίας μή έχου, Έξ ευγενών γέννα, Μέσος δίκαιος, Τώ βίω μή άχθου, Πέρας επιτελεί μή αποδειλιών, Φειδόμενος μή λείπε, Αδωροδόκητος δίκαζε, Προγόνους στεφάνου, Αμαρτάνων μετανόει, Πράττε αμετανοήτως, Θνήσκε υπέρ πατρίδος.

Παρασκευή 22 Ιουνίου 2012

Ο ρόλος της γυναίκας στην αρχαία ελληνική θρησκεία


Αν και μας είναι γνωστό, και ειδικά για την Αθήνα που διαθέτουμε περισσότερα στοιχεία, ότι ο ρόλος της γυναίκας στην αρχαιότητα περιοριζόταν μέσα στον οίκο και στην οικογένεια, οι γυναίκες συνέβαλλαν σημαντικά στη δημόσια ζωή μέσω της θρησκείας. Αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι οι θεές στην αρχαία Ελλάδα υπηρετούνταν από γυναίκες διακόνισσες, επικεφαλής των οποίων ήταν η ιέρεια, με το αξίωμα συχνά ισόβιο.
Το πρώτιστο καθήκον της ιέρειας ήταν η επίβλεψη αλλά και ολόκληρη η εποπτεία των λατρευτικών τελετών, προσευχών και προσφορών. Ταυτόχρονα προστάτευε και ήλεγχε τον βωμό, τον ναό και όλη την περιουσία της θεάς με τον πιο ευσυνείδητο και σχολαστικό τρόπο, ώστε να μην προκαλέσει τον θυμό της τιμώμενης θεότητας. Από τον Όμηρο ακόμη μας παραδίδεται (Ιλιάδα Ζ 296-300) ότι μόνο η ιέρεια μπορούσε να ανοίξει τον ναό ή το άβατο του ναού, το άδυτο, ενώ όλες οι τελετουργικές πράξεις πραγματοποιούνταν μόνο υπό την παρουσία της.


 Η «Σκεπτομένη Αθηνά», αναθηματικό
μαρμάρινο  ανάγλυφο από την Ακρόπολη
(470-460 π.Χ.).  Η θεά μπήγει την αιχμή
του δόρατος στα ριζά στήλης.

Στην Αθήνα οι δύο πιο σημαντικές ιέρειες ήταν της Αθηνάς της Πολιάδος (στην Ακρόπολη), προστάτιδας της πόλης, και της Δήμητρας και της Κόρης στην Ελευσίνα. Αυτές οι ιέρειες ασκούσαν εξουσία με πλήρη ανεξαρτησία και ήταν σημαίνοντα πρόσωπα της αθηναϊκής κοινωνίας, καταγόμενα από αριστοκρατική οικογένεια. Τα παραδείγματα ουκ ολίγα για τη θέση των ιερειών: Μια ιέρεια της Αθηνάς στην πόλη των Αθηνών απαγόρευσε στον βασιλιά της Σπάρτης Κλεομένη να εισέλθει στον ναό. Επίσης, μια ιέρεια της Ελευσίνας δεν υπάκουσε στη διαταγή του αθηναϊκού λαού να αναθεματίσει αυτούς που είχαν καταδικαστεί για τη διακωμώδηση των Ελευσινίων Μυστηρίων (είχε κατηγορηθεί και ο Μιλτιάδης). 

Στη Δωδώνη, στον ναό της Ήρας στο Άργος, όπως και σε άλλα μέρη του ελληνικού κόσμου, οι ιέρειες έχαιραν μεγάλου θαυμασμού και τα ονόματά τους καταγράφονταν ως και πίσω στους μυθικούς χρόνους, ενώ αγάλματά τους στήνονταν στον περίβολο του ναού. Ωστόσο ο ρόλος της γυναίκας στη θρησκεία δεν σταματά εδώ, αντιθέτως αρχίζει από την ηλικία των 7 ετών.

 Αναθηματικό ανάγλυφο ύψους 2.20 μ.
 από την Ελευσίνα. Δεξιά η Κόρη (Περσεφόνη)
 με δάδα και αριστερά η θεά Δήμητρα
παραδίδει στον Τριπτόλεμο τα στάχυα
 για να διδάξει στον κόσμο
την καλλιέργεια του σιταριού.

Τέσσερα κορίτσια 7 ετών, ύστερα από διαμονή ενός χρόνου στην Ακρόπολη των Αθηνών, έπρεπε να κατεβαίνουν τη νύχτα, στην εορτή των Αρρηφορίων, από το ιερό της Αθηνάς στο ιερό της Αφροδίτης, χωρίς να γνωρίζουμε άλλες λεπτομέρειες για το τελετουργικό. Στην ηλικία των 10 ετών τα κορίτσια μπορούσαν να αλέθουν ιερό κριθάρι για προσφορές των αλφίτων (κριθάλευρα) στην Αθήνα. Κατόπιν μπορούσαν να υπηρετήσουν ως μικρές άρκτοι στο ιερό της Αρτέμιδος στη Βραυρώνα, φορώντας τον κροκωτό, ένα βαθυκίτρινο πέπλο βαμμένο με το φυτό κρόκο. Τέλος, εκατό διακεκριμένες παρθένες, οι κανηφόροι, μετέφεραν σε πομπή ιερά καλάθια προς το ιερό της Αθηνάς της Πολιάδος. Οι ενήλικες γυναίκες επιτελούσαν πολλά θρησκευτικά καθήκοντα, όπως η ύφανση του νέου πέπλου του αγάλματος της Αθηνάς στην Αθήνα, στο οποίο συμμετείχαν άνω των εκατό και λέγονταν Εργαστίναι. Επιπλέον όλες οι σύζυγοι πολιτών ελάμβαναν μέρος σε όλες τις θρησκευτικές λατρείες, όπως η γιορτή των Θεσμοφορίων, λατρεία της θεάς Δήμητρας, όπου αποκλείονταν αυστηρά οι άντρες, όπως και από άλλες αρχαίες λατρείες γονιμότητας.

 Αγγείο με αναπαράσταση
αρματοδρομιών

 Τοιουτοτρόπως συμπεραίνουμε ότι στην πόλη των Αθηνών ο ρόλος της γυναίκας στη δημόσια ζωή ήταν περιορισμένος ουσιαστικά στη θρησκεία, χωρίς ακόμη να μπορεί να κάνει καμία νόμιμη συναλλαγή ή να έχει ατομική ιδιωτική περιουσία. Σε άλλα μέρη όμως του ελληνικού κόσμου μπορούσαν να κατέχουν, και μερικές μάλιστα ήταν πλούσιες. Έχουμε το παράδειγμα της Κυνίσκας από τη Σπάρτη, κόρης του Αρχίδαμου και αδελφής του Αγησίλαου, που είχε ηρωοποιηθεί στον τόπο της, και ήταν τόσο πλούσια που μπορούσε να εκτρέφει και να εκπαιδεύει άλογα. Συμμετείχε μάλιστα με το δικό της όνομα στις αρματοδρομίες της Ολυμπίας και είχε κερδίσει δύο φορές.

 Η βάση του βάθρου, με  χαραγμένη επιγραφή
που διακρίνεται, στο οποίο ήταν τοποθετημένο
το άγαλμα της Κυνίσκας, στον ναό
του Διός στην αρχαία Ολυμπία. 

 Πηγή
στις 2:45 μ.μ. Κατηγορία

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)