Έπου θεώ, Νόμω πείθου, Θεούς σέβου, Γονείς αίδου, Γνώθι μαθών, Ήττο υπό δικαίου, Ακούσας νόει, Σεαυτόν ίσθι, Γαμείν μέλλε, Καιρόν γνώθι, Φρόνει θνητά, Ξένος ών ίσθι, Εστίαν τίμα, Άρχε σεαυτού, Φίλοις βοήθει, Θυμού κράτει, Πρόνοιαν τίμα, Φρόνησιν άσκει, Όρκω μή χρώ, Φιλίαν αγάπα, Δόξαν δίωκε, Παιδείας αντέχου, Ψέγε μηδένα, Επαίνει αρετήν, Σοφίαν ζήλου, Καλόν εύ λέγε, Πράττε δίκαια, Ευγένειαν άσκει, Φίλους ευνόει, Εχθρούς αμύνου, Κακίας απέχου, Κοινός γίνου, Ελπίδα αίνει, Φυλακή πρόσεχε, Φθονεί μηδένι, Ευεργεσίας τίμα, Ο μέλλεις δός, Τέχνη χρώ, Υφορώ μηδένα, Λαβών αποδός, Ήθος δοκίμαζε, Σοφοίς χρώ, Έυχου δυνατά, Φόνου απέχου, Γνούς πράττε, Φιλόσοφος γίνου, Όσια κρίνε, Ευλόγει πάντας, Διαβολήν μίσει, Δόλον φοβού, Έχων χαρίζου, Υιούς παίδευε, Πάσιν αρμόζου, Ικέτας αίδου, Ύβριν μίσει, Όρα τό μέλλον, Χρόνου φείδου, Μηδέν άγαν, Μέτρον άριστον, Φίλω χαρίζου, Ίδια φύλαττε, Άκουε πάντα, Αλλοτρίων απέχου, Έυφημος ίσθι, Δικαίως κτώ, Αγαθούς τίμα, Κριτήν γνώθι, Γάμους κράτει, Τύχην νόμιζε, Εγγυήν φεύγε, Απλώς διαλέγου, Ομοίοις χρώ, Δαπανών άρχου, Κτώμενος ήδου, Αισχύνην σέβου, Χάριν εκτέλει, Ευτυχίαν εύχου, Τύχην στέργε, Εργάζου κτητά, Ακούων όρα, Παίς όν κόσμιος ίσθι, Γλώτταν ίσχε, Όνειδος έχθαιρε, Κρίνε δίκαια, Ύβριν αμύνου, Αιτίω παρόντα, Χρώ χρήμασιν, Λέγε ειδώς, Φθιμένους μή αδίκει, Αλύπος βίου, Ομίλει πράως, Φιλοφρόνει πάσιν, Ευγνώμων γίνου, Γυναικός άρχε, Ηδονής κραττείν, Υιοίς μη κατάρω, Σεαυτόν εύ ποίει, Ευπροσήγορος γίνου, Πίνων άρμοζε, Μελέτει τό πάν, Μή θρασύνου, Βουλεύου χρόνω, Πόνει μετ΄ ευκλείας, Πράττε συντόμως, Αποκρίνου έν καιρό, Έριν μίσει, Πρεσβύτης εύλογος, Ηβών εγκρατής, Ατυχούντι συνάχθου, Οφθαλμού κράτει, Ομόνοιαν δίωκε, Άρρητον κρύπτε, Τό κρατούν φοβού, φιλίαν φύλαττε, Καιρόν προσδέχου, Έχθρας διέλυε, Τό συμφέρον θηρώ, Ευφημίαν άσκει, Γήρας προσδέχου, Απέχθειαν φεύγε, Επί ρώμη μή καυχώ, Πλούτει δικαίως, Δόξαν μή λείπε, Κακίαν μίσει, Κινδύνευε φρονίμως, Πλούτω απίστει, Χρησμούς θαύμαζε, Απόντι μή μάχου, Μανθάνων μή κάμνε, Σεαυτόν αίδου, Ούς τρέφεις αγάπα, Μή άρχε υβρίζειν, Επαγγέλου μηδενί, Τελεύτα άλυπος, Πρεσβύτερον αίδου, Χαρίζου αβλαβώς, Νεώτερον δίδασκε, Τύχη μή πίστευε, Μή επί παντί λυπού, Επί νεκρώ μή γέλα, Εύ πάσχε ώς θνητός, Βίας μή έχου, Έξ ευγενών γέννα, Μέσος δίκαιος, Τώ βίω μή άχθου, Πέρας επιτελεί μή αποδειλιών, Φειδόμενος μή λείπε, Αδωροδόκητος δίκαζε, Προγόνους στεφάνου, Αμαρτάνων μετανόει, Πράττε αμετανοήτως, Θνήσκε υπέρ πατρίδος.

Κυριακή 7 Αυγούστου 2011

Η Κλεψύδρα της Ακρόπολης


«Κλέβει» εδώ και 5.500 χρόνια αλλά αντί να τιμωρηθεί λατρεύτηκε. Μεταμορφώθηκε από πηγή σε πηγάδι, σε εκκλησία με αγίασμα και σε προμαχώνα των αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης. Η πιο σημαντική φυσική πηγή της Ακρόπολης, η Κλεψύδρα, έφτασε να «δει» νεκρό τον Οδυσσέα Ανδρούτσο το καλοκαίρι του 1824.

«Μόνο οι ψαγμένοι» - όπως μας λένε οι φύλακες - φτάνουν σήμερα στις βορειοδυτικές υπώρειες της Ακρόπολης - στη συμβολή του αρχαίου Περιπάτου και της οδού των Παναθηναίων, όπου βρίσκεται κρυμμένη η «κλέφτρα» πηγή η οποία πήρε το όνομά της επειδή το νερό της υψωνόταν και ξεχείλιζε όταν έπνεαν οι ετησίες και εξαφανιζόταν όταν εκείνες έπαυαν, ό,τι δηλαδή συνέβαινε και με τον Νείλο ποταμό.

Η ιστορία της κρήνης φαίνεται να αρχίζει περί το 3500 π.Χ., οπότε και ανοίγονται 22 φρέατα στο σημείο. Στα χρόνια του Κίμωνα (470/60 π.Χ.) αποκτά τη σημερινή της εικόνα με την αυλή, έργο που φαίνεται πως έμεινε στη μέση όταν ήρθε στην εξουσία ο Περικλής και έθεσε διαφορετικές προτεραιότητες.

Μπροστά από την Κλεψύδρα - εκεί όπου λατρευόταν η νύμφη Εμπεδώ και για τον λόγο αυτό η κρήνη ονομαζόταν και Εμπεδώ - άρχιζε το τελευταίο και πιο ανηφορικό τμήμα της πομπής των Παναθηναίων, της μεγαλύτερης γιορτής στην Αθήνα προς τιμήν της θεάς Αθηνάς.

Τον 2ο αι. μ.Χ. γκρεμίζεται η στέγη της και μετατρέπεται σε πηγάδι και η πρόσβαση πλέον γίνεται μόνο από την Ακρόπολη μέσω εσωτερικής κλίμακας, ενώ από τον 1ο αιώνα μ.Χ. και εξής πραγματοποιούνται ριζικές αναμορφώσεις στον χώρο της Κλεψύδρας λόγω των διαδοχικών κατολισθήσεων του βράχου.
Στα χρόνια του Ιουστινιανού (6ος αι.) αρχίζει να τροφοδοτεί δεξαμενή και τετρακόσια χρόνια μετά μετατρέπεται σε ναΰδριο των Αγίων Αποστόλων με αγίασμα.

Οι περιπέτειές της συνεχίζονται όσο περνούν οι αιώνες. Τον 13ο αι. περιβάλλεται με προμαχώνα και το 1822 ανακαλύπτεται εκ νέου από τον αρχαιολόγο Κυριάκο Πιττάκη για να έχουν νερό οι πολιορκημένοι Ελληνες στην Ακρόπολη, καθώς η κρήνη επικοινωνεί με τα Προπύλαια μέσω κλίμακας που έχει 69 σκαλοπάτια. Και πράγματι κατάφερναν να εφοδιάζονται με 1.600 οκάδες ημερησίως.

Εναν χρόνο αργότερα, μια επιγραφή μαρτυρεί πως μετατρέπεται και πάλι σε προμαχώνα από τον Οδυσσέα Ανδρούτσο. Το 1897 κατεδαφίζεται ο προμαχώνας και αποκαλύπτεται η Κλεψύδρα.

Οσοι αποφασίσουν σήμερα να την ανακαλύψουν δεν έχουν τη δυνατότητα να δουν το εσωτερικό της. Μπορούν να είναι βέβαιοι όμως πως το νερό αναβλύζει γάργαρο καθώς όχι απλώς αρκεί για να ποτίζονται τα φυτά γύρω από την πηγή αλλά όταν βρέχει η ποσότητα είναι τόση που το νερό φτάνει ώς την Αρχαία Αγορά.

Δεν υπάρχουν σχόλια: