O Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο Δημοκήδης, περίφημος γιατρός της εποχής, όταν υπηρετούσε στην Περσική Αυλή (520 π.Χ.), θεράπευσε τη γυναίκα του Βασιλιά Δαρείου, την Ατόσα, από ένα καρκίνωμα του μαστού.
Ο Ιπποκράτης (460 - 377 π.Χ) περιγράφει τη σκληρή διήθηση του τραχήλου της μήτρας, ενώ ατελώς αναφέρει και τον καρκίνο του μαστού: "Στους τιτθούς αναπτύσσονται σκληρά φύματα που δεν διαπυήσκονται, αλλά συνεχώς καθίστανται σκληρότερα και απ' αυτά αργότερα γεννώνται κρυπτοί καρκίνοι". Θεωρεί την πρόγνωση της νόσου σχετικά καλή, αν υποβληθεί σε θεραπεία κατά τα αρχικά στάδιά της και όταν η γυναίκα έχει ακόμα έμμηνο ρύση.
Ο Κέλσος (30 π.Χ. - 50 μ.Χ.) στα γραπτά του προσδιορίζει ακόμα πιο συγκεκριμένα τον όρο καρκίνος και αναφέρει τη διόγκωση των λεμφαδένων της μασχάλης σε περιπτώσεις καρκίνου του μαστού. Αναφέρεται στη χειρουργική θεραπεία της νόσου και συνιστά να μην αφαιρείται κατά την επέμβαση ο μείζων θωρακικός μυς (ο μεγάλος μυς του πρόσθιου θωρακικού τοιχώματος).
0 Αρχιγένης (54-117 π.Χ.) έδωσε με μεγάλη σαφήνειας την περιγραφή του καρκίνου του μαστού, η οποία διατηρήθηκε ως τον 18ο αιώνα.
0 Σωρανός από την Έφεσο (2ος αιώνας μ.Χ.), ο πιο διάσημος μαιευτήρας-γυναικολόγος της εποχής, παρ' όλο που χρησιμοποιεί διαστολείς του κόλπου για να εξετάσει τον τράχηλο της μήτρας (κάτι που έκαναν παλαιότερα οι εβραίοι γιατροί και ο Αρχιγένης), δεν κάνει ιδιαίτερες αναφορές "περί θυμών των εν γυναικείοις μέρεσιν" στη συγγραφή του "Περί γυναικείων παθών".
0 Γαληνός (121-223 π.Χ) περιγράφει την εγχείρηση για τον καρκίνο του μαστού. Χρησιμοποιεί το νυστέρι για την εκτομή, πιέζει το εγχειρητικό πεδίο για να σταματήσει την αιμορραγία, στη συνέχεια το καυτηριάζει για τον ίδιο λόγο και, όπως δηλώνει, έχει καλά αποτελέσματα. Γενικά ο Γαληνός δεν βλέπει τη δυνατότητα ίασης με την χειρουργική, καθώς πίστευε ότι ο καρκίνος είναι νόσος διαθέσεως (εσωτερικής δυσλειτουργίας-κακοχυμίας).
0 Λεωνίδας από την Αλεξάνδρεια (περ. 180 μ.Χ.), παρ' όλο που τα γραπτά του έχουν χαθεί, διακρίνει, όπως αναφέρει ο Αέτιος, δύο είδη κακοηθών παθήσεων στον μαστό, τον σκίρο και καρκίνο. Είναι ο πρώτος που περιγράφει το χαρακτηριστικό κλινικό σημείο της εισολκής της θηλής σε ανάπτυξη καρκινώματος του μαστού. Σε αντίθεση με την συμβουλή του Ιπποκράτη (που την ακολούθησαν οι γιατροί για πολλούς αιώνες) σύμφωνα με την οποία πρέπει να αποφεύγεται η θεραπεία των εξηλκωμένων καρκίνων, ο Αρχιγένης διαφοροποιείται και τους χειρουργεί. 0 Αέτιος από την Αμίδα, καταγράφει στο σύγγραμμά του " περί των εν μήτρα παθών" την χειρουργεία καρκινωμάτων κατά Λεωνίδα ως εξής: " της πασχούσης ύπτιας εσχημστισμένης, υπέρ το καρκίνωμα διαιρω το μέρος του μαστού το υγιές, και το διηρημένον υποκαίω καυοτηρίοις, έως ότου εσχαρωθέντων των σωμάτων επισχεθή η αιμορραγία. είτα πάλιν τέμνω, περιχαράσσων άμα και βαθυτομών τον μαστόν, και πάλιν τα τετμημένα καίω. Και πλειστάκις τούτο ποιώ τέμνων και μετά ταύτα καίων προς εποχήν της αιμορραγίας. και έστιν ακίνδυνος n αιμορραγία αύτη. Με τα δε την τελείαν αποκοπήν πάλιν επικαίω τα μέρη τα όλα έως αναξηρασμού, το μεν γαρ πρώτον και δεύτερον προς την της αιμορραγίας εποχήμ, έσχατον δε μετά την τελείαν αποκοπήν τα καυτήρια προσάγειν προς την του πάθους όλου ανασκευήν. Είωθα δε πότε και χωρίς καύσεως ενεργείν, όταν όγος γένηται περί τον μαστόν χοιρώδης, μελετών την του καρκινώματος γένεσιν. Τοιούτου τοίνυν όντος του πάθους, έξεστιν αρκεσθήναι τη από των υγιών μερών εκτομή του μαστού. ουδέ γαρ σφοδρά γίνεται επί των τοιούτων αιμορραγία." (Από το βιβλίο του Σκεύου Γ. Ζερβού: ΑΕΤΙΟΥ, Περί των εν μήτρα παθών, ήτοι λόγος εκκαιδέκατος και τελαυταίος. Λειψία 1901)
O Παύλος ο Αιγινήτης (625 - 690 μΧ.) ξεχωρίζει τις μητρίτιδες από τον καρκίνο της μήτρας. Χρισιμοποιεί κολποσκόπιο, τη δε εξέταση μ' αυτό του ραχήλου της μήτρας την ονομάζει "διοπτρισμό". 0 Παύλος, παρ' όλο που δεν είναι υπέρμαχος της χειρουργικής θεραπείας των καρκινωμάτων, συστήνει και εφαρμόζει την χειρουργική στον καρκίνο του μαστού.
Συμπερασματικά, ο καρκίνος του μαστού είχε μελετηθεί πολύ καλά από τους γιατρούς της Αρχαίας Ελλάδας και του Βυζαντίου. Ορισμένοι μάλιστα ιστορικοί υποστηρίζουν ότι o καρκίνος του μαστού απετέλεσε το πρώτυπο της μελέτης των κακοήθων παθήσεων, τόσο λόγω της συχνότητάς του όσο και της επιφανειακής θέσης του. Η παρομοίωση της νόσου με το ζώο καρκίνο έχει την πιό πιστή αναπαράστασή της στην περίπτωση του μαστού. H χειρουργική θεραπεία ήταν εύκολο να εφαρμοστεί, καθώς η νόσος ήταν επιφανειακή, δεν προκαλείτο κίνδυνος ζωής, δεν υπήρχε μεγάλος κίνδυνος αιμορραγίας και η επούλωση μορούσε να γίνει ευκολώτερα και με λιγώτερες επιπλοκές. Η εξαίρεση του όγκου έπρεπε να γίνει σε υγιείς ιστούς ("περικόψας δε παν το πεπονθός, ως ουδεμία υπολείπεσθαι ρίζαν", Γαληνός), η δε καυτηρίαση που χρησιμοποιούσαν στη συνέχεια είχε διπλή αποστολή, αφ' ενός μεν να σταματήσει την αιμορραγία, αφ' ετέρου δε να κάψει τυχόν υπολείμματα ή προσεκβολές του όγκου.
Παρ' όλο που η ιστορική αναφορά περιορίστηκε στους Έλληνες γιατρούς της αρχαιότητας, θα ήταν παράλειψη να μην υπομνησθούν στον αναγνώστη που έλκεται από τη μελέτη της ιστορίας οι περιπτώσεις χειρουργικής θεραπείας του καρκίνου του μαστού από γιατρούς του 16ου αιώνα, και συγκεκριμένα: από τον Hieronymus Fabricious, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας (που χειρουργεί τον καρκίνο του μαστού ριζικά, με ατρακτοειδή τομή, απολινώνοντας τα αιμορραγούντα αγγεία), τον γάλλο Jacques Guillemeau (που για μεγαλύτερη ριζικότητα εξαιρεί και τον μείζονα θωρακικό μύ. 0 ίδιος αναφέρει περίπτωση 35χρονης γυναίκας που έζησε 12 χρόνια μετά την επέμβαση), και τον Γερμανό Fabricius Hildanus (που εκτός της μαστεκτομής πραγματοποιεί και λεμφαδενικό καθαρισμό της μασχάλης).
Αναδημοσίευση από: medlab.cs.uoi.gr/erga/pathology/kefalaio2/kefalaio231.htm
1 σχόλιο:
Ευγνώμων για τις ιστορικές αυτές πληροφορίες!..
Πάντως, σήμερα, με την πρόοδο της επιστήμης, το σημαντικότερο στον καρκίνο του μαστού είναι η πρόληψη ώστε να διαγνωσθεί έγκαιρα, γιατί έτσι μπορεί πιο εύκολα να ιαθεί!..
Δημοσίευση σχολίου